1.Гергадеана нахана церан /къемат дийнан/ хьесап /сахьт/ , /ткъа/
уьш /цуьнах/ чидам боцуш , /кечам бар доцуш/ д1абирзина бу .
2.Цаьрга ца бог1у шайн Делера /къуръанан/ керла хьехам ,
цара цуьнга шаьш ловзуш /кхаьрдаш/ болш ладуг1уш бен ,
3.шайн дегнаш тергамбоцуш /х1умана бала боцуш/ долш . Цара -
шаьш зуламдинчара хьулдира /шайна юкъахь шаьш олуш/
бистхилар :"Х1ара шу санна /долу/ адам бен дуй ?
Бозбуанчалле /ладог1а муха/ дог1у шу , шаьш гуш /хууш/ долш
/и бозбуанча хилар/ ?"
4.Цо элира :"Сан Далла хаа /къайла ца долу/ стиглахь а ,
лаьттахь а /аьлла долу/ дош . Иха хезаш верг , хууш верг ву
.
5.Мелхо а , цара элира :"/и къуръан/ Г1енашин кегареш бу .
Мелхо а , цо /шегара/ кхоьллина иза . Мелхо а , иза байтахо
ву . Вайна цхьана билгалонца вог1ийла иза , дуьххьарлернаш /хьалхалернаш/
ма - бахкийттара"
6.Царел хьалха Оха ша х1аллакйина йолу /цхьа/ юрт /бахархой
Делах/ цатийшира . Ткъа уьш /х1ара вай хьахийнарш/ тешар бу
тов ?
7.Оха хьоьл хьалха ца бахкийтана божарий бен , Оха шайга /Тхан
къамел/ хьоьхуш болу . Аш хатта /и жайнахь/ хьахор
девзачаьрга, шу /и/ ца хууш делахь .
8.Ша юург ца юуш долу дег1 ца дина Оха царех , ца хилла уьш
/ца леш/ гуттар лаьтташ а .
9.Цул т1аьхьа бакъйира Оха царна /йина Тхан/ ч1аг1о , Оха к1елхьара
бехира уьш а , /иштта/ Тхайна луурш а , Оха х1аллакбира /Делан
дозана/ т1ехбуьйлурш .
10./Делора/ Бакъдолуш Оха /шун маттахь/ шоьга /х1ай къурайш/
доссийна шен чохь шу хьахор /дийцар , даздар/ долу жайна . /цуна
т1аьхьадаза/ Хьекъале ца хуьлу шу ?
11.Хийла юрт /х1аллакйина/ йохийна Оха , ша зуламе хилла
йолу , царел т1аьхьа кхин къаьмнаш кхиийна Оха .
12.Ткъа шайна Тхан г1ора /1азап/ хааделча /тусаделча/ , т1аккха
уьш цуьнах /чехка/ д1абовду .
13./цаьрга эра ду/ "Д1амадовда /1азапах/ , духадерза шена
чохь шайга зовкх хьегийтанчу а , шайн х1усамашка а . Шоьга
хатта /жоп деха/ тарло" .
14.Цара элира /къера хилла/ :"Х1ай тхан бала /х1аллак хилар/
! Баккъалла а тхо /Делах цатешарна/ зуламхой хилла-кх"
15.И бара церан кхайкхам , Оха уьш баллалц чудерзийна ялта /санна/
, /белла/ д1атийна
16.Оха ца кхоьллина стигал а , латта а , цаьршинна юкъахь /мел/
дерг а ловзуш .
17.Тхуна лиънехьара /Тхайна доьзалхо лаьцна/ синкъерам лаха
, Оха лехна хир бара и Тхайна гергара . Оха и деш хиллехьара
... /ткъа Делаца дог1уш дац и/ .
18.Мелхо а , бакъдерг харцдолчун т1е кхуссу /т1етуху/ Оха ,
цо иза дохадо , т1аккха иза /харцдерг/ д1атуьлу . Шуна бала
/хир ма/ бу аш /Аллах1ан т1ехь/ дуьйцучух /кхуллучух/ .
19.Цуьнан бу стиглашкахь а , лаьттахь а мел берш . Шаьш Цуна
гергахь болчара куралла ца йо Цуна 1ибадат дан , к1ад /г1ел/
ца ло .
20.Буса а , дийнахь а /ца хаддош/ теспахь до цара лаг1 /мал/
ца луш .
21.Я /мелхо а/ лаьттах деланаш /бина/ лецна цара , шаьш /кхинаш/
денбеш болуш ?
22.Цаьршинна /стигал , лаьтта/ чохь Аллах1 воцург /кхин/
деланаш белхьара , телхара /духура/ ма дара и шиъ . Ц1ена
ву-кх Аллах1 - 1аршан Дела цара /Шена т1ехь/ дуьйцучух /кхуллучух/
23.Цуьнга ца хотту /жоп ца доьху/ Ша дечух , цаьрга хоттур /доьхур/
ду .
24.Я цара лецна И /1ад/ витина /кхин/ деланаш ? Ахь ала :"Схьало
шайн /бакъхиларан/ бух ! Х1ара соьца болчеран хьехам бу ,
соьл хьалхарчеран хьехам бу . Мелхо а , царех дукхахболчарна
бакъдерг ца хаа /ца девза/ , уьш д1абирзина бу /цуьнах/ .
25.Оха ца ваийтина хьоьл хьалха /цхьа/ элча , Тхаьш цуьнга
хьоьхуш бен :"Баккъалла а /кхин/ дела вац , Со бен . Суна /Со
цхьаъ варца/ 1ибадат де" /аьлла/
26.Цара элира :"Къинхетамечо /Шена малийкех/ доьзалхо лаьцна
. Ц1ена ву-кх Иза /цара кхуллучух/ . Мелхо а , /Цуьнан/
лераме лайш ду-кх /уьш/ .
27./шайн/ дашца /шаьш/ Цул хьалха ца довлуш /хьалха ца
лоьлху/ долу . Цуьнан омрунца 1амал йо цара .
28.Цуна хаа царел хьалхарниг а , царел т1аьхьарниг а . Уьш /шапа1атца/
т1ецах1уьтту Иза /шена/ реза хиллачуна бен , уьш Цуьнах
кхерарна ийзалуш /дегош/ ду .
29.Царех ша олург /муьлха делахь/ :"Баккъалла а со ду дела ,
Иза /Аллах1/ а воцуш" , Оха бекхам бийр /ма/ бу цуна
жоьжахат . Иштта бекхам бо Оха зуламхошна .
30.Шаьш /Делах/ цатешначарна ца гина /ца хиъна/ , баккъалла
а стигланаш а , латта а и шиъ /х1оьттина/ дийнна цхьаъ /х1ума
хилла/ хилар , т1аккха Оха /эккхийтана/ къастийра /дийкъира
, дат1ийра , хадийра/ и шиъ , Оха дира /кхоьллира/ хих массо
а дийна х1ума . Уьш /цуьнах/ ца теша тов ?
31.Оха дина лаьттахь ондий лаьмнаш , и цатехкийта /меттах ца
хьейта/ цаьрца . Оцу /лаьмнийн/ юкъахь Оха дина ч1ажжаш - /шуьйра/
некъаш . Уьш нийса новкъа бахийтархьама .
32.Оха йина стигал ларбен тхов . Ткъа уьш цуьнан
билгалонашха /церан ойла яр доцуш/ д1абирзина бу .
33.И /Аллах1/ ву Ша кхоьллинарг буьйса а , де а , малх а ,
бутт а . /уьш/ Массо а стигал экъанахь /чехкаллийца/ лелаш /хьийзаш/
ю .
34.Оха ца дина /цхьанне а/ адамна хьоьл хьалха /дуьненахь/
абаде /лийриг цахилар/ . Ткъа хьо велча , уьш /ца леш/
буьсур бу тов ?
35.Массо сино валар 1овшур ду , Оха /дуьненахь/ зуьйр ду шу
вонца а , диканца а зерхьама , Тхоьга дерзор ду шу /т1аккха
Оха бекхам бийр бу шуна/ .
36.Шаьш /Делах/ цатешначарна хьо гича , кхаьрдаш /цабешаш/
бен т1ецалоцу цара хьо /шаьш олуш/ :"Х1ара ву и ша шун
деланаш /вонца/ хьахориг ?" Ткъа уьш керстаналла деш бу
Къинхетамениг хьакхорца
37./Дала/ Адам кхоьллиина сихаллех /х1умана сиха долуш/ . Ас
шоьга гойтур ю Сан билгалонаш , аш Со сих ма ве .
38.Цара олу :"Маца ю и ч1аг1о , шу бакълуьш хиллехь"
39.Шаьш /Делах/ цатешначарна хаахьара /йовзахьара/ шайн
яххьашха а , шайн баккъашха а /жоьжахатан/ ц1е шаьш
юхацатуху /саца ца йо/ а , шайна /цхьаммо/ г1одийр доцу а
хан /цара и 1азап сихдийра ма дацара/
40.Мелхо а , и /сахьт/ дог1ур ду царна ц1аьххьана , т1аккха
цо 1адор /хьайре , боьхна , цецбоьвлла бийр/ бу уьш , ницкъ
кхочур бац церан и юхатоха /сацо/ , уьш т1аьхьатоттур бац .
41./Делора/ Бакъдолуш хьоьл хьалха а кхаьрдина элчанашха , т1аккха
шаьш царех цабаьшначарна т1едеара /т1едоьссира/ уьш шех
кхаьрдаш хилларг .
42.Ахь ала /хатта цаьрга/:"ЁХьа 1алашдийр ду шу
Къинхетамечух /Цуьнан 1азапах и деача/ буса а , дийнахь а ?"
Мелхо а , уьш шайн Дела хьахорах д1абирзина .
43.Я церан Тхо доцург /кхин/ деланаш бу уьш /Тхан 1азапах/
юхатухур болш ? Церан ницкъ ца кхочу шайн дог1машна г1одан а
, уьш ларбийр /к1елхьар бохур/ бац Тхоьх /цхьаммо а/ .
44.Мелхо а , Оха зовкх хьегийтара х1окхаьрга а , церан
дайшка а царна т1ехь /церан/ оьмар яхяллалц . Царна ца го
тов , баккъалла а Тхо дахкар и латта /царна/ шен йисташкара
эшош /жимдеш , гатдеш/ ? /т1аккха а/ Уьш бу тов тоьлларш ?!
/дера бац , Тхо дукх/ .
45.Ахь ала :"Баккъалла а ас шоьга д1ахьедо /Аллах1а сан/
дагхьоьхучунца /къуръанца/" . Къорачарна /керстана/ ца хеза
/къуръанан/ кхайкхар шайга /и/ д1ахьедечу хена .
46./Делора/ Царех хьакхаделча хьан Делан 1азапех /цхьа/
дакъа , цара эра ма дара :"Х1ай тхан бала /тхан х1аллак
хилар/ ! Баккъалла а тхо зуламхой хилла-кх"
47.Къемата денна Оха д1ах1иттор ду нийса /бакъ/ терзанаш , /цхьана/
дег1ана /синна/ зулам дийр дац х1уманца , и /х1ума/ хиллехь
к1оллин буьртиг барамехь , Оха схьадохьур ду и . Тхо тоьар
ду хьесаплелорхой .
48./Делора/ Бакъдолуш Оха делла Мусага а , Х1аруне а /бакъ-харц/
къасториг /Таврат/ а , серло а , хьехам а /Делах/
кхоьручарна ,
49.шаьш къайлах /шайна болш/ шайн Делах кхоьруш болу , шаьш
/къемат дийнан/ сахьтах ийзалуш болу .
50.Х1ара /къуръан/ Оха ша доссийна , беркате /хьехам/ хьахор
ду , аш /т1е ца оьцуш/ духатуху и /Делера хилар/ ?
51./Делора/ Оха белла Ибрах1име шен нийса некъ /Мусал , Х1арунал/
хьалха /и жими волш/ , Тхо дара цуьнах дерг хууш /и вевзаш/
52.Цо элира шен дега а , шен къоме а :"Х1орш х1ун ц1уй ю ,
шу шайна /1ибадатна/ д1ахиттина йолу ?"
53.Цара /жоплуш/ элира :"Тхуна тхан дай карийна царна 1ибадат
деш"
54.Цо элира :"/Делора/ Бакъдолуш шу а , шун дай а билгалчу
тиларчохь /ма/ хилла"
55.Цара элира :"Хьо тхуна бакъдолчунца веана я хьо
ловзучарех /бегаш бечарех/ ву ?" /баккъал бах ахь я бегаш бо
ахь ?/
56.Цо элира :"Мелхо а , шун Дела - стиглашин а , лаьттин а
Дела ву , Ша уьш кхоьллиина волу . Со оцу т1ехь тешалла
дечарех ву .
57.Аллах1ора /дуй ма буу ас/ шун ц1уйшна ас /цхьа/
кийтарло йийр /уьш кеггор/ ма бу , шу букътоьхна /шайн 1ийде/
д1адаханчул т1аьхьа .
58.Цо /дигарца/ царех кескаш йира , церан коьртаниг воцучух
, /цо витира и/ уьш /хаттарца/ цуьнга берзийтахьама .
59.Цара элира :"Хьан дина х1ара вай деланашца ? Баккъалла а
иза зуламхойх ма ву"
60.Цара элира :"Тхуна хезна шех Ибрах1им олуш /волу/ к1ант
уьш /вонца/ хьехош /царна луьйш/"
61.Цара элира :"Схьавалаве иза нехан б1аьра хьалха , цара /оцу
т1ехь/ тешалла дан тарло"
62.Цара элира /хаьттира/ :"Х1ай Ибрах1им ! Ахь диний х1ара
тхан деланашца ?"
63.Цо элира /жоплуш/ :"Мелхо а , церан коьртачо х1окхо
дина-кх и . Цаьрга хатта уьш бистхуьлуш белахь"
64.Шайн синошка /хьекъале , кхетаме/ бирзина цара /шаьш
шайга/ элира :"Баккъалла а шу ду-кх зуламхой /царна 1ибадат
деш долу/ "
65.Цул т1аьхьа /ойла хьоьвзина/ шайчуьнга бирзира уьш :"/Делора/
Бакъдолуш хьуна хааш /ма/ ду х1орш бист ца хуьлий"
66.Цо элира :"Ткъа аш 1ибадат /муха/ до Аллах1 /1ад/ витина
шайна х1уманца пайда ца бечунна а , шайна зе ца дечунна а ?
67.Офф-фай-кх шуна а , аш Аллах1 витина 1ибадат дечунна а .
Хьекъале ца дог1у шу ?"
68.Цара элира :"Вагаве иза , г1о де шайн деланашна , аш деш
делахь"
69.Оха элира :"Х1ай ц1е ! Хьо хила Ибрах1имна /салкхане/
шело а , маршо а"
70.Царна лиира цуьнца мекарло . Оха бира уьш уггар эшнарш /зе
хилларш/
71.Оха к1елхьараваьккхира иза а , Лут1 а Тхаьш шена чохь 1аламашна
беркат динчу лаьтте
72.Оха цуна велира Исхьакъ а , Я1къуб а совг1атана . /уьш/
Берриге а диканаш бира Оха .
73.Оха бира уьш /динан/ тхьамданаш /баьччанаш , имамаш/ шаьш
Тхан омрунца /нах/ нийса новкъа бохуш , Оха цаьрга хьийхира
диканаш дар а , ламаз х1оттор а , закат далар а , Тхуна 1ибадат
деш бара уьш .
74.Лут1е а , делира Оха цуьнга кхетам а , хаар а . Оха к1елхьараваьккхира
иза , бакъхьара доцурш /оьзда доцург/ деш хиллачу юьртах ,
баккъалла а уьш хиллера вониг ден песакънах .
75.Оха вахийтира и Тхан къинхетамчу . Баккъалла а иза
дикачарех ву .
76./хьахаве/ Нухь а , цо кхайкхира хьалха , Оха цуна
жопделира , Оха к1елхьараваьккхира иза а , цуьнан доьзал а
боккхачу балех .
77.Оха 1алашвира иза шаьш Тхан аяташ харцдинчу къомах .
Баккъалла а уьш хиллера вониг ден нах . Оха хи бухабахийтар
уьш берриге .
78./хьахаве/ Давуд а , Сулайман а , цаьршимма шена т1е /дажа/
нехан жа даьллачу кхен хьокъехь кхел еш хиллачу хена . Тхо
теш дара церан кхелана .
79.Оха Сулайманна кхетийра и , Оха делира х1оранна а кхетам
а , хаар а . Оха муьт1ахь дира лаьмнаш а , олхазарш а
Давудаца теспахь дан . Тхо дара /и/ дийраш .
80.Оха 1амийра цуна шуна /т1еман/ духарш дар , цо шу лардан
шун ницкъах . Дуй шу /Сан зовкхашна/ баркалле ?
81./Оха муьт1ахь бира/ Сулайманна дарцан мох , ша цуьнан
омрунца лелаш шена чохь беркат динчу лаьтте . Тхо дара массо
а х1ума хууш .
82./Оха цуна муьт1ахь дира/ Шайт1анех а , шаьш цуна /жовх1арш
хьала даха/ хи чудовлурш а , шаьш и болх боцург кхин дерг
дийраш а . Тхо дара уьш /галдовлах/ лардеш .
83./хьахаве/ Аюб а , ца кхайкхира шен Деле :"Баккъалла а
соьх во хьакхаделла , ткъа Хьо къинхемечарех уггар
Къинхетамениг ву" .
84.Оха жоп делира цуна , Оха д1адаьккхира /д1аайбара/
цуьнгара во , Оха белира цуна шен доьзал а , цаьрца цхьана
уьш саннарш а Тхайгарчу къинхетамна , 1ибадат дечарна
хьехамна а
85./хьахабе/ Исма1ил а , Идрис а , Зулькифл /Делера декъан
да/ а - /уьш/ массо а сатоьхначарех бу .
86.Оха бахийтара уьш Тхан къинхетамчу , баккъалла а уьш
дикачарех бу .
87./хьахаве/ Зуннун /ч1еран да/ а , д1авахара иза оьг1азвахана
, цуна моьттира баккъалла а Оха шена гатто /хало/ йийра яц .
Цо кхайкхара /ч1еран кийрара/ боданашкахь :"Кхин дела /ма/
вац , Хьо воцург . Ц1ена ву-кх Хьо . Баккъалла а со хилла-кх
зуламхойх" .
88.Оха жопделира цуна , г1айг1анах иза хьалхаваьккхира .
Иштта /шайн г1айг1анах , сингаттамах/ хьалхабоху Оха
муъманах .
89./хьахаве/ Закарий а , цо кхайкхара шен Деле :"Х1ай сан
Дела ! Ма витахь со цхьалха , Хьо вар-кх верасашха уггар
тоьлург"
90.Оха жопделира цуна , Яхья велира Оха цуна , Оха йира
цуьнан зуда цуна /доьзалхо ван/ мегаш . Баккъалла а уьш бара
диканашкахь сихоеш а , /Тхан дикане/ сатийсарца а , /Тхан г1уданах/
кхерарца а Тхоьга кхойкхуш а , Тхуна хьастабелла бара уьш .
91./хьахае/ Ша шен бехке меттиг ларйинарг , Оха цуна чу
диллира Тхан сих /са/ , Оха йира иза а , цуьнан к1ант а 1аламашна
билгало .
92.Баккъалла а х1ара шун уммат ду , /ша/ цхьаъ уммат хилла ,
Со ву шун Дела , /Со цхьаъварца/ Суна 1ибадат де .
93. Шайн /динан/ г1уллакх шайна юкъахь /бекъабелла/ хадийра
цара . /уьш/ Массо а /шен бекхам эца/ Тхоьга боьрзур /болш
ма/ бу .
94.Ткъа ша диканшха /цхьадерг/ динарг , ша /Делах/ тешаш
волш , цуьнан къахьегарна /ял йоцуш/ духатохар дац ,
баккъалла а Оха цуна /и диканаш/ д1аяздеш ду .
95.Оха ша х1аллак йинчу юьртана дихкина , баккъалла а уьш /х1окху
дуьненчу/ бухабоьрзур бац ,
96.Яъжуж а , Маъжуж а /1ажм1ажб1оьнан дуьхьало/ схьаеллалц ,
уьш массо а гух чухьовддалц а .
97.Гергаеара бакъйолу ч1аг1о , т1аккха и шаьш /Делах/
цатешначеран б1аьргаш къаьрзира /цара элира/ :"Х1ай тхан
бала /ма бала букх тхуна/ ! Бакъдолуш тхо дара х1окхунах
чидам бацарехь . Мелхо а тхо хилла-кх зуламхой"
98.Баккъалла а шу а , Аллах1 /1ад/ витина аш шена 1ибадат /мел/
дийриг а , жоьжахатан дечиг ду , шу /ма/ ду оцу чу г1ур /дерш/
.
99.Х1орш /аш ма-аллара/ деланаш хиллехьара , оцу /жоьжахат/
чу г1ур /ма/ бацара . /ткъа уьш/ Массо а оцу чохь гуттар 1ийр
/болш/ бу .
100.Цаьрна оцу чохь узар /маьхьарий/ ду , уьш оцу чохь /х1ума/
хезаш бац .
101.Баккъалла а шайна Тхоьгара /азаллехь/ диканиг
хьалхадаьлларш , уьш цуьнах генабохур бу ,
102.царна хезар дац цуьнан /г1ара-/ тата , уьш шайн синошна
/дог1машна зовкхашха/ дезначуьнгахь /сатесначуьнгахь/ 1ийр
бу гуттар .
103.Уьш г1айг1ане бийра бац доккхачу 1адоро . Малийкаш т1еоьцур
бу уьш /шаьш олуш/ :"Х1ара ду шун /диканца бекхам бен/ де ,
ша шуна /хир ду аьлла/ ч1аг1о йеш хилла /долу/"
104.Оцу дийнахь Оха д1ахьарчор ю стигал , йозан тептарш
хьарчорах терра . Оха дуьххьарлера кхоллар дола ма дарра ,
духакхуллур /карладоккхур/ ду и . Тхуна т1ехь /Оха йина/ ч1аг1о
ю /и/. Баккъалла а Тхо дара /и/ дийраш .
105./Делора/ Бакъдолуш Оха яздира Забур /жайна/ чохь
хьехамал т1аьхьа :"Баккъалла а латта - и дуьсур /кхочур ма/
ду Сан дикачу лайшна"
106.Баккъалла а х1окхуьнгахь /кхачаме/ кхайкхам ма бу 1ибадат
дечу къомана /нахана/ .
107.Оха ца хьажийна /ца вахийтана/ хьо , 1аламашна
къинхетамна бен .
108.Ахь ала :"Баккъалла а соьга /Дала/ хьоьху , баккъалла а
шун Дела - цхьаъ Дела ву . Дуй шу /Далла муьт1ахь/
бусулбанаш ?"
109.Ткъа уьш д1аберзахь , ахь ала :"Ас д1акхайкхийна шоьга
цхьабосса /цхьатерра/ , суна ца хаа шуна ч1аг1о йийриг герга
ду я гена ду
110.Баккъалла а Цуна хаа къамелах /аш/ гучудоккхург /хозуьйтург/
а , Цуна хаа аш хьулдийраг
111.Суна ца хаа , и /1азап хьедар/ шуна зер хила тарло , я
цхьана хенналц зовкх /хила тарло/" .
112.Цо элира :"Х1ай сан Дела ! Бакъонца кхел ехьа . Тхан
Дела - Къинхетамениг , аш /харц/ кхуллучун т1ехь /Шегара/ Г1о
деха дезарг ву" .