Тидар
37-Сурат Ассаффат (Мог1арехь д1ах1иттинарш)
(Маккахь доьссина , 182 аят ду)
Аллах1а ц1арца дозадоцуш шорта а , даимна а болу къинхетаман Да волчу
1.Мог1арехь д1ах1иттинчаьрца (малийкашца) а ,
2.Лахкарх а (ч1ог1а мархаш) лохкучаьрца а ,
3.(шена чохь диканиг) Хьахор (долун жайна) доьшучаьрца а (дуй ма буу Аса-Аллах1а)
4.Баккъалла а шун Дела цхьаъ ма ву (аьлла)
5.Стиглашин а , лаьттан а , цаьршинна юккъехь мел долчуьнан а Дела а ,
малхбаленашан Дела а волу
6.Баккъалла а Оха кечйина дуьненан стигал седарчийн хазаллийца
7.Лар а йина массо а карзахдуьйлучу (Далла муьт1ахь хиларха чуьрадуьйлучу) шайт1анех
8.Цара (х1инца) ладог1ац лакхарчу (малийкин) тобане . Царна (седарчи) кхуьйсу (уьш
ладог1арх духатоха) массо а аг1ор
9.(уьш) Къахко (лахкархьам , эшо) . Царна гуттар (хир) долун (лазон) 1азап ду
10.Ша (цхьана дашах) катоха (лачкъон , курхалла дан) кархдаьлларг доцург , ткъа
цуна т1аьхьахецало (т1аьхьах1утту 1уьрг доккхуш) чекхболун (богу) седа
11.Хатта цаьрга (дагавала царех) , уьш кхоллар ду ч1ог1а я Оха (кхин долу)
кхоьллинарг ду ? Баккъалла а Оха уьш (церан да Адам-пайхамар) кхоьллина сацкъарх
(т1елетачу поппарх)
12.Хьуна мелхо а тамаш хета (хьайн т1едоьссинарг) , ткъа уьш (цуьнах) ца беша
13.Ткъа шайна (ойла яйта диканца) хьехам бича (цуьнах) хьехам (пайда) ца оьцу
цара
14.Шайна билгало гича , кхаьрда уьш
15.Цара элира : »Х1ара (ахь деанарг) ма дац билггала бозбуанчалла бен »
16. »Тхо (дала а) делла тхоьх латта а , (мурйоьлла) даь1ахкаш а хилча , ду ткъа
баккъалла а тхо г1овттор ? »
17. »Я тхан (д1абахан) шира (тайпан) дай а ? »
18.Ахь ала (цаьрга) :»Х1аъ (г1овттор ду) , шу аьшнашдина (хьастаделла) а долуш »
19.Баккъалла а иза , цхьа ц1ог1а ду (хиндерг) , т1аккъа уьш (денбелла) б1аьргаш
къерзош (д1ах1иттина) лаьтташ хир бу
20.Цара (керстанаш) элира :»(маржа я1) Ма (боккха) бала букх вайна (т1ебеанарг)
! Х1ара дукх и (хир ду аьлла) бекхаман (хьесапан) де «
21.(цаьрга юьхьйоккхуш эр ду :) »Х1ара ду и ша аша харцдеш хилла долу (Аллах1а
шен халкъан юкъахь нийсо) къасторан (къемата) де »
22. (Дала эр ду :) « Схьагулбе шаьш зуламдинарш а , церан кепарнаш (царех тернаш)
а , цара (шайна) 1ибадат (лолла) деш хилларш а
23. Аллах1 а витина , баха (хьовсабе) уьш жоьжахатан новкъа ,
24.совцабе уьш , баккъалла а цаьрга бартхоттур (лебан безаш , жоп дехадезаш) бу
25.Х1ун до аш (тахана дуьненахь санна) вовшашна г1оцадеш ? »
26.Уьш мелхо а , тахана (Дела кхелана) хьастабелла (къерахилла) бу
27.Т1ебирзира царех цхьаберш вукхарна бартбетташ (дуьхьалдетташ , юьхьйоккхуш)
28.Цара элира : » Баккъалла а шу ма дара аьтту аг1ор (ницкъаца , диканца) тхуна
т1едог1уш (гонах г1ерташ , аш тилийнакх тхо !) «
29.Вукхара элира :» (х1ан-х1а) Мелхо а шу дацаркх (Делах) тешаш ,
30.Тхоьгаххьам дацар шуна т1ехь (цхьа а) олалла (я шун дуьхьал баккха , я шу
тешарха сацон цхьа а бух) . Мелхо а шу даркх (бакъонал) т1ехдаьлла къам (цундела
ладуьйг1аркх аш тхоьга) »
31.(цундела) Вайн т1ехь бакъ (хьакъ) хили вайн Делан дош , баккъалла а вай 1овшур
ма ду (Цуьнан 1азап)
32.Оха шу 1ехийра (керстаналла хаздарца ледира , тилийра) , баккъалла а тхо (ма)
дара 1ехораш (тилораш)
33.Баккъалла а уьш (берриге а ) оцу дийнахь 1азапехь дакъалоцуш бу
34.Баккъалла а , Оха и до зуламхошна
35.Баккъалла а уьш бара щайга аьлча :»Дела вац Аллах1 бен (воцург) « (и аларха)
базлуш (куралла еш) а ,
36. шаьш олуш а :»Баккъалла а оха буьтур (д1атосур) бар тов тхайн деланаш (1ибадат
ца деш) телхинчу байташхочун дуьхьа (и бахьандолш) ? «
37.(Дала эр ду цаьрга : х1ан-х1а) « Мелхо а , бакъонца а веана иза ,
бахкийтанарш (элчанаш) бакъ а бина цо
38.Баккъалла а аш 1овшур (хьоьгур) ма ду лазон (1овжаво) 1азап
39.Шуна бекхам хир ма бац , аш (дуьненахь) деш хилларг (цуьнан ял) бен
40.Аллах1ан ц1ена лайш боцучара
41.(ткъа) Уьш , цаьрна (ялсаманахь) билгала рицкъа ду -
42. – (бес-бесар) стоьмаш , уьш лоруш хир бу (шайн юьхь еш , сий а , пусар а деш)
43.Зовкхан бошмашкахь ,
44.Маьнгеш т1ехь (вовшашна) дуьхь-дуьхьал (хевшина , бирзина)
45.Царна т1ехула лела (маларан) шовдан кедаца
46.сирлачу (хьаьъначу) , молучаьрна мерзачу (чомечу)
47.дац цу чохь вахор а , бац уьш цуьнах кеп хуьлуш а
48.Царна гергахь (хир бу кхечарна) б1аьрхьажар доцурш (хийрачух б1аьрг ларбийраш
, эмгаралла доцурш) , даккхий (хаза) б1аьргаш дерш
49.Баккъалла а шаьш , ларден (1алашден , хьулден , куьг кхетанза) х1оа санна (ц1ена)
болуш
50.Т1ебирзира (буьйлира) царех (ялсаманин ох1лунах) цхьаберш вукхарга хетта
51.Царех олучо элира : »Баккъалла а (цхьа) накъост вар сан (дуьненахь)
52.Ша олуш : »Хьо ву ткъа баккъалла а (кханалечу дийнахь вай г1овттор)
бакъдечарех ?
53.Тхо (дала а) делла , латта а , (мурйоьлла) даь1ахкаш а хилча , тхуна
баккъалла а бекхамбийр бу тов ? »
54.Цо (бусулбано) элира (шен бусулба вежаршка) : »(оцу сан дуьненахь хиллачу
накъостех х1ун хилла) Хьовсий шу (соьца)
55.(т1аккха ша) Хьаьжира иза (цуьнан хьоле) , цуна гира иза (жоьжахатан) ц1ера
юккъехь
56.Цо элира (шена цуьнан хьал гича) : »Аллах1аца дуй ма буу ас (хьай Дела дуьхьа
хьаж) , баккъалла а со (дуьненахь левина) х1аллакван герга ма хилла хьо .
57.Сан Делан къинхетам ца хиллехь , (1азапе) балийнчаьрца (жоьжахат
чубоьхкинчаьрца) хир ма вар со (а) «
58.(т1аккха воккха вуьйш эр ду цо) Тхо кхин лийр долш дац ,
59.тхайн (дуьненахь) хьалхар (дуьххьарлера) далар доцург , тхуна кхин 1азап лур
долш дац ?!
60.Баккъалла а х1ара ма бу и боккха толам ! »
61.Х1ара санначуна (ишттачу бекхам дуьхьа) къахьоьгийла хьоьгучара
62.И (царна хьахийнарг) ду тоьлуш шуьнехь (хьешан шун х1отторехь , хьаша т1елацарехь
, комаьршаллехь) я заккъум (олу) дитт ду ?
63.Баккъалла а Оха дина (цу чохь) и (дитт) зуламхой зерна
64.Баккъалла а иза , жоьжахатан бухехь хьаладолу , дитт ду
65.Цуьнан стом , баккъалла а ша шайт1анийн кортош санна бу
66.Баккъалла а цара буур ма бу цуьнах , (шайн мацаллийна) юзур а ма ю цуьнах (шайн)
гайш
67.Т1аккха баккъалла а царна (цул сов) оцу (даар) т1е , кхихкинчух эдинарг а ма
ду
68.Цул т1аьхьа , баккъалла а церан берзар жоьжахате ма ду
69.(х1унда аьлча) Баккъалла а царна карийра шайн дай тилла
70.Ткъа уьш (нийсо лахар доцуш) церан лорах (цхьаммо т1аьхьар тоьттуш , лоьхкуш
санна) д1ахьовду
71.(амма) Бакъ долуш царел хьалха (и бахьан долш) тилла (хьалха) д1абаханчарех
дукхахберш (а)
72.Бакъ долуш Оха (баха ма) бахийтинера цаьрна (юкъа) кхерамтасархой
73.Хьажал , муха хилла (шайна) кхерамтесначеран чаккхе (т1аьхье)
74.Аллах1ан ц1ена лайш боцучера
75.Бакъ долуш , Нухьа кхайкхира Тхоьга (орца доьхуш) , ма дика жоплурш ду (Тхо
цунна)
76.Оха к1елхьарваьккхира иза а , цуьнан ох1лу а боккхачу (хина) балех
77.Оха йира цуьнан т1аьхье - ша (х1аллак ца хуьлуш) бухйиснарг (оцу балех
хьалхаяьлларг)
78.Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
79. (иза :) « 1аламашлахь Нухьан (лур долун лераман дош) салам ду »
80.Баккъалла а Оха иштта бекхам бокх дикадечарна
81.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву
82.Цул (Нухь а , цуьнан т1аьхье а к1елхьарйаьккхинчул) т1аьхьа Оха хи буха
бахийтира вуьйш
83.Баккъалла а цуьнан тобанех (цуьнан новкъа т1ехь хиллачу аг1ончех) Ибрах1им а
ма вара
84.Ц1енчу дагца иза шен Далла дуьхьал веанчу (х1оьттинчу) хена
85.(иштта) Цо шен дега а , шен къоме а (реза воцуш) :»Шу стенна лолла деш ду (х1ара
х1ун ю аш 1ибадат дийриг)« аьлчу хена
86.Кхин деланаш (1ибадатна лаца) лаьа шуна Аллах1 а витина – (шаьш) харцхилла ?
87. Х1ун ду шун хетарг (оцу) 1аламийн Делах ?
88.Т1аккха (цара палтосучу) седарчашка б1аьрг а тоьхна (бехказлонна)
89.Цо элира : »Баккъалла а , со цомгуш (ун долш) ву (и седа гучубалар сан
цамгарна ду)»
90.Т1аккха д1абахар уьш цуьнах (Ибрах1имах) къаьхкина (букътоьхна и 1адвитина
шайн 1ийде)
91.(т1аккха къайлаха чехка) Церан деланаш т1е а вахна (юург кховдийра цо царна ,
ткъа цара и юуш шена ца гича) цо элира :»Аш ца юу тов ?» (ткъа уьш бист ца хилча
, ца вешаш элира цо :)
92. »Аш х1ун до (шун х1у хилла) , дист ма ца хуьлу шу ?»
93.Т1аккха царна аьттучуьнца (нуьцкъала) тоха (етта) вуьйлира (х1оьттира) иза .
(шайна и хиъна)
94. (шайна и хиъна) Т1ехьаьвдира уьш цунна - сихбелла (чехкачу боларца)
95.Цо (Ибрах1има 1оттабаккхамца) элира :»Аша лолла (муха) до ткъа ша аш (шайн
куьйга т1улгех а , дечкех а) цоьстучунну (ц1уйшна) ?! »
96.Аллах1а (ма) кхоьллина шу а , ша аша (шайн куьйга) йийриг а
97.(цо шаьш къардича) Цара элира : »Цунна (цхьа) куьрк яй , (цуьнан буьрсачу) ц1ерга
кхосса иза «
98.Цунна мекарло (вас) ян лиънера царна , ткъа Оха уьш хилийтара к1елбиснарш (эшнарш
, сийсазбинарш)
99.Цо (Ибрах1има) элира : »Баккъалла а (х1ар мохк битина) со воьду (кхелха) Сайн
Далла (г1улкх дан парг1ато йолчу махка) т1е , Цо (ас арабаьккхинчу новкъа т1ехь)
нисвийр ву со »
100. (дийхира цо) »Х1ай сан Дела ! Лохьа суна дикачарех (доьзалхо) »
101.Т1аккха Оха кхаъбаьккхира цуна эсалчу (собаречу) во1аца (к1антаца)
102.Ткъа и (к1ант) цуьнца (Ибрах1имца) лелалуш андаваьллачу хена , цо элира : »Х1ай
сан жима к1ант (жиманиг) ! Баккъалла а суна г1енаха (набарха) го-кх , баккъалла
а ас хьуна урсхьокхуш , хьажахь хьо (алахь ахьа) хьайна х1ун хета ! Цо (к1анта)
элира : »Х1ай сан да ! Ахь де хьайга омру дийриг ! Хьуна со карор ву – Аллах1ан
лаахь – (Дала мукъ лахь) – собаречарех » .
103.И шиъ (Дела кхелана) муьт1ахь а хилла , цо и (шен к1ант урс хьакха) хьажт1е
бертал виллинчу хена
104.Оха кхайкхира цуьнга : » Х1ай Ибрах1им !
105.Бакъди ахь (г1енаха долун) гар « . Баккъалла а Оха иштта (хьуна ма барра ,
дика) бекхам бо дикачаьрна (Тхан омранна муьт1ахь болчаьрна)
106.Баккъалла а х1ара (уьрсан бала) , и ма ду и билггал зер
107. Оха цунна маханна диллира деза г1урба (Оха ийцир цуьнан са безачу ках)
108. Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
109. (иза Делера :) « Салам хуьлийла Ибрах1имна « (аьлла салот диллар ду)
110.Иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
111.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву .
112.(цул т1аьхьа) Оха кхаъ баьккхира цуьнга (Ибрах1имга) Исхьакъца – (элчанашха)
дикачарех (хир волчу) пайхамарца
113.Оха (алсам) беркат дира цунна а , Исхьакъна а . Цаьршинан т1аьхьенах
дикадийриг а , шен дег1ан билггал зулам дийриг а ву
114.Бакъ долуш , Оха (пайхамараллийца) комаьршо йира Мусана а , Х1арунна а
115.Оха к1елхьар ваьккхира и шиъ а , цаьршинан къам а боккхачу балех (вонех)
116.Оха г1одира цаьрна , (т1аккха) уьш хилир – шаьш тоьлларш
117.Оха делира цаьршинга билгала (долу таврат олу) жайна
118.Оха нисвира (ваьккхира) и шиъ нийсачу новкъа
119.Оха дитира цаьшинна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
120.(иза Делера :) « Салам хуьлийла Мусана а , Х1арунна а « (аьлла салот диллар
ду)
121.Баккъалла а , иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
122.Баккъалла а и шиъ Тхан муъма лайшха ву
123.Баккъалла а , Ильяс а вар (Тхан) геланчашха (цхьаъ)
124.Шен къоме цо аьллачу хена : » (х1ай сан къам !) Шу (Аллах1ах) ца кхоьру (ткъа)
?!
125.Аш (муха) кхойкху ткъа (кхечу - « Ба1л » олучу) деле (ц1уйга) , (шаьш)
витина (1ибадат ца деш) кхоллархойх уггар тоьлург (диканиг) ,
126.Аллах1 – шун Дела а , шун хьалхарчу (ширчу) дайн Дела а волу ?!»
127.(амма) Цара харцвира иза . Баккъалла а уьш (берриге а жоьжахате) балор (д1агулбийр)
ма бу
128.Аллах1ан ц1ена лайш боцурш
129. Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
130.(иза - Делера :) « Салам хуьлийла Ильясийна « (аьлла салот диллар ду)
131. Иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
132.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву .
133.Баккъалла а , Лут1 а ву (Тхан) геланчашха
134.Оха (1азапах) к1елхьар ваьккхира иза а , цуьнан дерриг ох1лу а ,
135.Бухабисинчарех йолу йоккха стаг йоцург ,
136.Цул т1аьхьа , Оха х1аллак бира (бухбисна) вуьйш
137.Баккъалла а шу (шайн д1асхьа дахаршкахь) цаьрна (уьш х1аллак бинчу меттиган)
юххехула лела (дуьйлу) 1уьйранна а , 138.буьсанна а . Ткъа ойла ца йо аш (царна
хиллачуьнна) ?!
139.Баккъалла а Юнус а вар (Тхан) геланчашха 140.(шен къоман оьг1азвахна) Иза (маххьашха)
доьттанчу х1ордкеман т1е веддачу хена
141.(ткъа некъаца кема сецна) Кхаж тасарехь дакъа лаьцна , (шен ц1арца кхаж
баьлла) эшначарех хилир иза (хи чукхоссавелира иза)
142.(т1аккха) Д1акхаьллир иза ч1еро , иза бехке а волш
143.Баккъалла а иза теспахь дечарех ца хиллехьара
144.1ийр (вуьсар , лаьттар) ма вар и цуьнан кийрахь уьш (кешнаш чуьра) г1овторан
(къематан) дийналц
145.Ткъа Оха охьатесира и эрначу ара , ша цомгуш а волуш
146.(т1аккха) Оха далийтира цунна (т1оьхула 1индаг1на) туьтанан (г1абакхан) дитт
147.(цул т1аьхьа) Оха хьажийра и б1е эзаре я (мелхо а царел) совчаьрга
148.Тийшир уьш (цуьнах) , т1аккха Оха зокххьегийтар цаьрга (баллалц йолчу)
цхьана ханна (муьрна)
149.Хатта цаьрга , ткъа хьан Делан йо1арий (болш) церан к1ентий бу тов ?!
150.Я Оха кхоьллина малийкаш сте , уьш (теш , д1ах1иттан) болш
151.Х1ай (адамаш ! Мелхо а) ! Баккъалла а цара шайн харцонна ала ма олу :
152. »Аллах1а (доьзалхо) вина (доьзалхо ваьлла Цуьнах) » Баккъалла а уьш
харцлуьйш ма бу
153.Ткъа (шуна ца безаш болу) йо1арий (х1унда) хаьржина Цо к1ентрел а (аш санна
уьш ца хоржуш) ?
154.Шун хилларг х1ун ду , (иштта) хьукм муха до аш ?
155.(шаьш дуьйцучуьн) Ойла ца йо аш ?
156.Я шун (шаьш дуьйцучуьн) билгала бух бу ?
157.Схьада (и бух т1ехь болун) шайн жайна (тептар) , шу делахь бакъ луьйш »
158.Цара дира Цунна а , жинашна а юккъехь гергарло . (амма) Бакъ долуш жинашна
хаа , баккъалла а уьш (1азапна) д1агулдийр ма ду
159. - Аллах ц1ена ву , цара (Шена т1ехь) кхуллучух -
160.(д1агулбийр бу 1азапна) Аллах1ан ц1ена лайш боцурш
161. Ткъа , баккъалла а шу а , аш шена лолла дийриг а
162. Шу ма дац , Цуьнах (Далла т1ебоьдучу новкъах) цхьа а тилор долш
163.Ша (Цуьнан кхелехь) жоьжахата г1ун верг бен
164.Тхоь (цхьа а) ма вац шен билгала меттиг болш бен
165.Баккъалла а , тхо (1ибадатна) могг1ар (д1ах1итина) ма ду
166.Баккъалла а , тхо (Далла) теспахь деш ма ду
167.Уьш (хьо къуранца вале сатийсарца) шаьш олуш ма бара :
168. »Тхоьгахь хьалхалерчеран (д1абаханчеран санна , жайнан) хьехам белхьара
169.Тхо хир ма дара , Аллах1ан ц1ена лай »
170.Ткъа (шайна шаьш сатуьйсург деача) керстналла дира цара цуьнца , (т1аьхьа)
хуур ду цаьрна (шайна хиндерг)
171.Бакъ долуш хьалха деана - Тхан бахкийтинчу лешка – Тхан (орца хирг хиларца ч1аг1онан)
дош :
172 .»Баккъалла а уьш , царна г1о хир ма ду .
173.Баккъалла а Тхан (муъманехан) б1о (эскар) , и тоьлур ма бу «
174.Хьо (букъ тохе) юхавала царех (1азап даран) цхьана ханналц
175.Тергам бе ахь церан (царна хин дерг тергал дарца , цуьнга хьежарца) , царна
(ганне а) гур ма ду (и , т1аккха хуур ма ду цаьрна)
176.Ткъа (хьоьга) Тхан 1азапан сихо еш бу уьш ?
177.(дера) И (1азап) церан керта (уьйт1а) доьссича , ма вон (хир) юкх (шайна
пайхамараш) кхерамтесначеран (и) 1уьйре
178. Хьо (букъ тохе) юхавала царех (1азап даран) цхьана ханналц
179. Тергам бе ахь (тергал де , цуьнга хьежарца) , царна (ганне а) гур ма ду (и
, т1аккха хуур ма ду цаьрна)
180.Ц1ена ву хьан Дела , сийлаллин Дела , цара кхуллучух
181.Салам ду геланчашна
182.Хастам бу Аллах1ан , 1аламийн Далла .
10.05.2006.
Тидар
Сурат Ассаффат (Мог1арехь д1ах1иттинарш)
(Маккахь доьссина , 182 аят ду)
Къахетачу , къинхетамечу Аллах1а ц1арца
1.Мог1арехь д1ах1иттинчаьрца (малийкашца) а ,
2.Лахкарх а (ч1ог1а мархаш) лохкучаьрца а ,
3.(шена чохь диканиг) Хьахор (долун жайна) доьшучаьрца а (дуй ма буу Аса-Аллах1а)
4.Баккъалла а шун Дела цхьаъ ма ву (аьлла)
5.Стиглашин а , лаьттан а , цаьршинна юккъехь мел долчуьнан а Дела а ,
малхбаленашан Дела а волу
6.Баккъалла а Оха кечйина дуьненан стигал седарчийн хазаллийца
7.Лар а йина массо а карзахдуьйлучу (Далла муьт1ахь хиларха чуьрадуьйлучу) шайт1анех
8.Цара (х1инца) ладог1ац лакхарчу (малийкин) тобане . Царна (седарчи) кхуьйсу (уьш
ладог1арх духатоха) массо а аг1ор
9.(уьш) Къахко (лахкархьам , эшо) . Царна гуттар (хир) долун (лазон) 1азап ду
10.Ша (цхьана дашах) катоха (лачкъон , курхалла дан) кархдаьлларг доцург , ткъа
цуна т1аьхьахецало (т1аьхьах1утту 1уьрг доккхуш) чекхболун (богу) седа
11.Хатта цаьрга (дагавала царех) , уьш кхоллар ду ч1ог1а я Оха (кхин долу)
кхоьллинарг ду ? Баккъалла а Оха уьш (церан да Адам-пайхамар) кхоьллина сацкъарх
(т1елетачу поппарх)
12.Хьуна мелхо а тамаш хета (хьайн т1едоьссинарг) , ткъа уьш (цуьнах) ца беша
13.Ткъа шайна (ойла яйта диканца) хьехам бича (цуьнах) хьехам (пайда) ца оьцу
цара
14.Шайна билгало гича , кхаьрда уьш
15.Цара элира : »Х1ара (ахь деанарг) ма дац билггала бозбуанчалла бен »
16. »Тхо (дала а) делла тхоьх латта а , (мурйоьлла) даь1ахкаш а хилча , ду ткъа
баккъалла а тхо г1овттор ? »
17. »Я тхан (д1абахан) шира (тайпан) дай а ? »
18.Ахь ала (цаьрга) :»Х1аъ (г1овттор ду) , шу аьшнашдина (хьастаделла) а долуш »
19.Баккъалла а иза , цхьа ц1ог1а ду (хиндерг) , т1аккъа уьш (денбелла) б1аьргаш
къерзош (д1ах1иттина) лаьтташ хир бу
20.Цара (керстанаш) элира :»(маржа я1) Ма (боккха) бала букх вайна (т1ебеанарг)
! Х1ара дукх и (хир ду аьлла) бекхаман (хьесапан) де «
21.(цаьрга юьхьйоккхуш эр ду :) »Х1ара ду и ша аша харцдеш хилла долу (Аллах1а
шен халкъан юкъахь нийсо) къасторан (къемата) де »
22. (Дала эр ду :) « Схьагулбе шаьш зуламдинарш а , церан кепарнаш (царех тернаш)
а , цара (шайна) 1ибадат (лолла) деш хилларш а
23. Аллах1 а витина , баха (хьовсабе) уьш жоьжахатан новкъа ,
24.совцабе уьш , баккъалла а цаьрга бартхоттур (лебан безаш , жоп дехадезаш) бу
25.Х1ун до аш (тахана дуьненахь санна) вовшашна г1оцадеш ? »
26.Уьш мелхо а , тахана (Дела кхелана) хьастабелла (къерахилла) бу
27.Т1ебирзира царех цхьаберш вукхарна бартбетташ (дуьхьалдетташ , юьхьйоккхуш)
28.Цара элира : » Баккъалла а шу ма дара аьтту аг1ор (ницкъаца , диканца) тхуна
т1едог1уш (гонах г1ерташ , аш тилийнакх тхо !) «
29.Вукхара элира :» (х1ан-х1а) Мелхо а шу дацаркх (Делах) тешаш ,
30.Тхоьгаххьам дацар шуна т1ехь (цхьа а) олалла (я шун дуьхьал баккха , я шу
тешарха сацон цхьа а бух) . Мелхо а шу даркх (бакъонал) т1ехдаьлла къам (цундела
ладуьйг1аркх аш тхоьга) »
31.(цундела) Вайн т1ехь бакъ (хьакъ) хили вайн Делан дош , баккъалла а вай 1овшур
ма ду (Цуьнан 1азап)
32.Оха шу 1ехийра (керстаналла хаздарца ледира , тилийра) , баккъалла а тхо (ма)
дара 1ехораш (тилораш)
33.Баккъалла а уьш (берриге а ) оцу дийнахь 1азапехь дакъалоцуш бу
34.Баккъалла а , Оха и до зуламхошна
35.Баккъалла а уьш бара щайга аьлча :»Дела вац Аллах1 бен (воцург) « (и аларха)
базлуш (куралла еш) а ,
36. шаьш олуш а :»Баккъалла а оха буьтур (д1атосур) бар тов тхайн деланаш (1ибадат
ца деш) телхинчу байташхочун дуьхьа (и бахьандолш) ? «
37.(Дала эр ду цаьрга : х1ан-х1а) « Мелхо а , бакъонца а веана иза ,
бахкийтанарш (элчанаш) бакъ а бина цо
38.Баккъалла а аш 1овшур (хьоьгур) ма ду лазон (1овжаво) 1азап
39.Шуна бекхам хир ма бац , аш (дуьненахь) деш хилларг (цуьнан ял) бен
40.Аллах1ан ц1ена лайш боцучара
41.(ткъа) Уьш , цаьрна (ялсаманахь) билгала рицкъа ду -
42. – (бес-бесар) стоьмаш , уьш лоруш хир бу (шайн юьхь еш , сий а , пусар а деш)
43.Зовкхан бошмашкахь ,
44.Маьнгеш т1ехь (вовшашна) дуьхь-дуьхьал (хевшина , бирзина)
45.Царна т1ехула лела (маларан) шовдан кедаца
46.сирлачу (хьаьъначу) , молучаьрна мерзачу (чомечу)
47.дац цу чохь вахор а , бац уьш цуьнах кеп хуьлуш а
48.Царна гергахь (хир бу кхечарна) б1аьрхьажар доцурш (хийрачух б1аьрг ларбийраш
, эмгаралла доцурш) , даккхий (хаза) б1аьргаш дерш
49.Баккъалла а шаьш , ларден (1алашден , хьулден , куьг кхетанза) х1оа санна (ц1ена)
болуш
50.Т1ебирзира (буьйлира) царех (ялсаманин ох1лунах) цхьаберш вукхарга хетта
51.Царех олучо элира : »Баккъалла а (цхьа) накъост вар сан (дуьненахь)
52.Ша олуш : »Хьо ву ткъа баккъалла а (кханалечу дийнахь вай г1овттор)
бакъдечарех ?
53.Тхо (дала а) делла , латта а , (мурйоьлла) даь1ахкаш а хилча , тхуна
баккъалла а бекхамбийр бу тов ? »
54.Цо (бусулбано) элира (шен бусулба вежаршка) : »(оцу сан дуьненахь хиллачу
накъостех х1ун хилла) Хьовсий шу (соьца)
55.(т1аккха ша) Хьаьжира иза (цуьнан хьоле) , цуна гира иза (жоьжахатан) ц1ера
юккъехь
56.Цо элира (шена цуьнан хьал гича) : »Аллах1аца дуй ма буу ас (хьай Дела дуьхьа
хьаж) , баккъалла а со (дуьненахь левина) х1аллакван герга ма хилла хьо .
57.Сан Делан къинхетам ца хиллехь , (1азапе) балийнчаьрца (жоьжахат
чубоьхкинчаьрца) хир ма вар со (а) «
58.(т1аккха воккха вуьйш эр ду цо) Тхо кхин лийр долш дац ,
59.тхайн (дуьненахь) хьалхар (дуьххьарлера) далар доцург , тхуна кхин 1азап лур
долш дац ?!
60.Баккъалла а х1ара ма бу и боккха толам ! »
61.Х1ара санначуна (ишттачу бекхам дуьхьа) къахьоьгийла хьоьгучара
62.И (царна хьахийнарг) ду тоьлуш шуьнехь (хьешан шун х1отторехь , хьаша т1елацарехь
, комаьршаллехь) я заккъум (олу) дитт ду ?
63.Баккъалла а Оха дина (цу чохь) и (дитт) зуламхой зерна
64.Баккъалла а иза , жоьжахатан бухехь хьаладолу , дитт ду
65.Цуьнан стом , баккъалла а ша шайт1анийн кортош санна бу
66.Баккъалла а цара буур ма бу цуьнах , (шайн мацаллийна) юзур а ма ю цуьнах (шайн)
гайш
67.Т1аккха баккъалла а царна (цул сов) оцу (даар) т1е , кхихкинчух эдинарг а ма
ду
68.Цул т1аьхьа , баккъалла а церан берзар жоьжахате ма ду
69.(х1унда аьлча) Баккъалла а царна карийра шайн дай тилла
70.Ткъа уьш (нийсо лахар доцуш) церан лорах (цхьаммо т1аьхьар тоьттуш , лоьхкуш
санна) д1ахьовду
71.(амма) Бакъ долуш царел хьалха (и бахьан долш) тилла (хьалха) д1абаханчарех
дукхахберш (а)
72.Бакъ долуш Оха (баха ма) бахийтинера цаьрна (юкъа) кхерамтасархой
73.Хьажал , муха хилла (шайна) кхерамтесначеран чаккхе (т1аьхье)
74.Аллах1ан ц1ена лайш боцучера
75.Бакъ долуш , Нухьа кхайкхира Тхоьга (орца доьхуш) , ма дика жоплурш ду (Тхо
цунна)
76.Оха к1елхьарваьккхира иза а , цуьнан ох1лу а боккхачу (хина) балех
77.Оха йира цуьнан т1аьхье - ша (х1аллак ца хуьлуш) бухйиснарг (оцу балех
хьалхаяьлларг)
78.Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
79. (иза :) « 1аламашлахь Нухьан (лур долун лераман дош) салам ду »
80.Баккъалла а Оха иштта бекхам бокх дикадечарна
81.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву
82.Цул (Нухь а , цуьнан т1аьхье а к1елхьарйаьккхинчул) т1аьхьа Оха хи буха
бахийтира вуьйш
83.Баккъалла а цуьнан тобанех (цуьнан новкъа т1ехь хиллачу аг1ончех) Ибрах1им а
ма вара
84.Ц1енчу дагца иза шен Далла дуьхьал веанчу (х1оьттинчу) хена
85.(иштта) Цо шен дега а , шен къоме а (реза воцуш) :»Шу стенна лолла деш ду (х1ара
х1ун ю аш 1ибадат дийриг)« аьлчу хена
86.Кхин деланаш (1ибадатна лаца) лаьа шуна Аллах1 а витина – (шаьш) харцхилла ?
87. Х1ун ду шун хетарг (оцу) 1аламийн Делах ?
88.Т1аккха (цара палтосучу) седарчашка б1аьрг а тоьхна (бехказлонна)
89.Цо элира : »Баккъалла а , со цомгуш (ун долш) ву (и седа гучубалар сан
цамгарна ду)»
90.Т1аккха д1абахар уьш цуьнах (Ибрах1имах) къаьхкина (букътоьхна и 1адвитина
шайн 1ийде)
91.(т1аккха къайлаха чехка) Церан деланаш т1е а вахна (юург кховдийра цо царна ,
ткъа цара и юуш шена ца гича) цо элира :»Аш ца юу тов ?» (ткъа уьш бист ца хилча
, ца вешаш элира цо :)
92. »Аш х1ун до (шун х1у хилла) , дист ма ца хуьлу шу ?»
93.Т1аккха царна аьттучуьнца (нуьцкъала) тоха (етта) вуьйлира (х1оьттира) иза .
(шайна и хиъна)
94. (шайна и хиъна) Т1ехьаьвдира уьш цунна - сихбелла (чехкачу боларца)
95.Цо (Ибрах1има 1оттабаккхамца) элира :»Аша лолла (муха) до ткъа ша аш (шайн
куьйга т1улгех а , дечкех а) цоьстучунну (ц1уйшна) ?! »
96.Аллах1а (ма) кхоьллина шу а , ша аша (шайн куьйга) йийриг а
97.(цо шаьш къардича) Цара элира : »Цунна (цхьа) куьрк яй , (цуьнан буьрсачу) ц1ерга
кхосса иза «
98.Цунна мекарло (вас) ян лиънера царна , ткъа Оха уьш хилийтара к1елбиснарш (эшнарш
, сийсазбинарш)
99.Цо (Ибрах1има) элира : »Баккъалла а (х1ар мохк битина) со воьду (кхелха) Сайн
Далла (г1улкх дан парг1ато йолчу махка) т1е , Цо (ас арабаьккхинчу новкъа т1ехь)
нисвийр ву со »
100. (дийхира цо) »Х1ай сан Дела ! Лохьа суна дикачарех (доьзалхо) »
101.Т1аккха Оха кхаъбаьккхира цуна эсалчу (собаречу) во1аца (к1антаца)
102.Ткъа и (к1ант) цуьнца (Ибрах1имца) лелалуш андаваьллачу хена , цо элира : »Х1ай
сан жима к1ант (жиманиг) ! Баккъалла а суна г1енаха (набарха) го-кх , баккъалла
а ас хьуна урсхьокхуш , хьажахь хьо (алахь ахьа) хьайна х1ун хета ! Цо (к1анта)
элира : »Х1ай сан да ! Ахь де хьайга омру дийриг ! Хьуна со карор ву – Аллах1ан
лаахь – (Дала мукъ лахь) – собаречарех » .
103.И шиъ (Дела кхелана) муьт1ахь а хилла , цо и (шен к1ант урс хьакха) хьажт1е
бертал виллинчу хена
104.Оха кхайкхира цуьнга : » Х1ай Ибрах1им !
105.Бакъди ахь (г1енаха долун) гар « . Баккъалла а Оха иштта (хьуна ма барра ,
дика) бекхам бо дикачаьрна (Тхан омранна муьт1ахь болчаьрна)
106.Баккъалла а х1ара (уьрсан бала) , и ма ду и билггал зер
107. Оха цунна маханна диллира деза г1урба (Оха ийцир цуьнан са безачу ках)
108. Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
109. (иза Делера :) « Салам хуьлийла Ибрах1имна « (аьлла салот диллар ду)
110.Иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
111.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву .
112.(цул т1аьхьа) Оха кхаъ баьккхира цуьнга (Ибрах1имга) Исхьакъца – (элчанашха)
дикачарех (хир волчу) пайхамарца
113.Оха (алсам) беркат дира цунна а , Исхьакъна а . Цаьршинан т1аьхьенах
дикадийриг а , шен дег1ан билггал зулам дийриг а ву
114.Бакъ долуш , Оха (пайхамараллийца) комаьршо йира Мусана а , Х1арунна а
115.Оха к1елхьар ваьккхира и шиъ а , цаьршинан къам а боккхачу балех (вонех)
116.Оха г1одира цаьрна , (т1аккха) уьш хилир – шаьш тоьлларш
117.Оха делира цаьршинга билгала (долу таврат олу) жайна
118.Оха нисвира (ваьккхира) и шиъ нийсачу новкъа
119.Оха дитира цаьшинна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
120.(иза Делера :) « Салам хуьлийла Мусана а , Х1арунна а « (аьлла салот диллар
ду)
121.Баккъалла а , иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
122.Баккъалла а и шиъ Тхан муъма лайшха ву
123.Баккъалла а , Ильяс а вар (Тхан) геланчашха (цхьаъ)
124.Шен къоме цо аьллачу хена : » (х1ай сан къам !) Шу (Аллах1ах) ца кхоьру (ткъа)
?!
125.Аш (муха) кхойкху ткъа (кхечу - « Ба1л » олучу) деле (ц1уйга) , (шаьш)
витина (1ибадат ца деш) кхоллархойх уггар тоьлург (диканиг) ,
126.Аллах1 – шун Дела а , шун хьалхарчу (ширчу) дайн Дела а волу ?!»
127.(амма) Цара харцвира иза . Баккъалла а уьш (берриге а жоьжахате) балор (д1агулбийр)
ма бу
128.Аллах1ан ц1ена лайш боцурш
129. Оха дитира цунна т1аьхьенашкахь (хаза дош)
130.(иза - Делера :) « Салам хуьлийла Ильясийна « (аьлла салот диллар ду)
131. Иштта бекхам бо-кх Оха дикадечаьрна
132.Баккъалла а иза Тхан муъма лайшха ву .
133.Баккъалла а , Лут1 а ву (Тхан) геланчашха
134.Оха (1азапах) к1елхьар ваьккхира иза а , цуьнан дерриг ох1лу а ,
135.Бухабисинчарех йолу йоккха стаг йоцург ,
136.Цул т1аьхьа , Оха х1аллак бира (бухбисна) вуьйш
137.Баккъалла а шу (шайн д1асхьа дахаршкахь) цаьрна (уьш х1аллак бинчу меттиган)
юххехула лела (дуьйлу) 1уьйранна а , 138.буьсанна а . Ткъа ойла ца йо аш (царна
хиллачуьнна) ?!
139.Баккъалла а Юнус а вар (Тхан) геланчашха 140.(шен къоман оьг1азвахна) Иза (маххьашха)
доьттанчу х1ордкеман т1е веддачу хена
141.(ткъа некъаца кема сецна) Кхаж тасарехь дакъа лаьцна , (шен ц1арца кхаж
баьлла) эшначарех хилир иза (хи чукхоссавелира иза)
142.(т1аккха) Д1акхаьллир иза ч1еро , иза бехке а волш
143.Баккъалла а иза теспахь дечарех ца хиллехьара
144.1ийр (вуьсар , лаьттар) ма вар и цуьнан кийрахь уьш (кешнаш чуьра) г1овторан
(къематан) дийналц
145.Ткъа Оха охьатесира и эрначу ара , ша цомгуш а волуш
146.(т1аккха) Оха далийтира цунна (т1оьхула 1индаг1на) туьтанан (г1абакхан) дитт
147.(цул т1аьхьа) Оха хьажийра и б1е эзаре я (мелхо а царел) совчаьрга
148.Тийшир уьш (цуьнах) , т1аккха Оха зокххьегийтар цаьрга (баллалц йолчу)
цхьана ханна (муьрна)
149.Хатта цаьрга , ткъа хьан Делан йо1арий (болш) церан к1ентий бу тов ?!
150.Я Оха кхоьллина малийкаш сте , уьш (теш , д1ах1иттан) болш
151.Х1ай (адамаш ! Мелхо а) ! Баккъалла а цара шайн харцонна ала ма олу :
152. »Аллах1а (доьзалхо) вина (доьзалхо ваьлла Цуьнах) » Баккъалла а уьш
харцлуьйш ма бу
153.Ткъа (шуна ца безаш болу) йо1арий (х1унда) хаьржина Цо к1ентрел а (аш санна
уьш ца хоржуш) ?
154.Шун хилларг х1ун ду , (иштта) хьукм муха до аш ?
155.(шаьш дуьйцучуьн) Ойла ца йо аш ?
156.Я шун (шаьш дуьйцучуьн) билгала бух бу ?
157.Схьада (и бух т1ехь болун) шайн жайна (тептар) , шу делахь бакъ луьйш »
158.Цара дира Цунна а , жинашна а юккъехь гергарло . (амма) Бакъ долуш жинашна
хаа , баккъалла а уьш (1азапна) д1агулдийр ма ду
159. - Аллах ц1ена ву , цара (Шена т1ехь) кхуллучух -
160.(д1агулбийр бу 1азапна) Аллах1ан ц1ена лайш боцурш
161. Ткъа , баккъалла а шу а , аш шена лолла дийриг а
162. Шу ма дац , Цуьнах (Далла т1ебоьдучу новкъах) цхьа а тилор долш
163.Ша (Цуьнан кхелехь) жоьжахата г1ун верг бен
164.Тхоь (цхьа а) ма вац шен билгала меттиг болш бен
165.Баккъалла а , тхо (1ибадатна) могг1ар (д1ах1итина) ма ду
166.Баккъалла а , тхо (Далла) теспахь деш ма ду
167.Уьш (хьо къуранца вале сатийсарца) шаьш олуш ма бара :
168. »Тхоьгахь хьалхалерчеран (д1абаханчеран санна , жайнан) хьехам белхьара
169.Тхо хир ма дара , Аллах1ан ц1ена лай »
170.Ткъа (шайна шаьш сатуьйсург деача) керстналла дира цара цуьнца , (т1аьхьа)
хуур ду цаьрна (шайна хиндерг)
171.Бакъ долуш хьалха деана - Тхан бахкийтинчу лешка – Тхан (орца хирг хиларца ч1аг1онан)
дош :
172 .»Баккъалла а уьш , царна г1о хир ма ду .
173.Баккъалла а Тхан (муъманехан) б1о (эскар) , и тоьлур ма бу «
174.Хьо (букъ тохе) юхавала царех (1азап даран) цхьана ханналц
175.Тергам бе ахь церан (царна хин дерг тергал дарца , цуьнга хьежарца) , царна
(ганне а) гур ма ду (и , т1аккха хуур ма ду цаьрна)
176.Ткъа (хьоьга) Тхан 1азапан сихо еш бу уьш ?
177.(дера) И (1азап) церан керта (уьйт1а) доьссича , ма вон (хир) юкх (шайна
пайхамараш) кхерамтесначеран (и) 1уьйре
178. Хьо (букъ тохе) юхавала царех (1азап даран) цхьана ханналц
179. Тергам бе ахь (тергал де , цуьнга хьежарца) , царна (ганне а) гур ма ду (и
, т1аккха хуур ма ду цаьрна)
180.Ц1ена ву хьан Дела , сийлаллин Дела , цара кхуллучух
181.Салам ду геланчашна
182.Хастам бу Аллах1ан , 1аламийн Далла .